Ik ga de loopplank naar de botter over, stap aan boord en val direct weer buíten de boot.

Figuurlijk dan.

Want op de boot zitten alleen maar bootjesmensen.

Nu weet ik niet of jij bootjesmensen kent.

Maar ze gaan doorgaans niet in een polkadot jurk naar een verjaardagsfeestje.

Hoe ik op die botter terechtkwam

Begin jaren ’90 werk ik met studievriend P. bij een bank aan de mooiste gracht van Amsterdam.

Zo’n chic-de-friemel bank.

Wij zitten in het souterrain aan de achterkant van het pand, waar we tientallen meters oud archief inventariseren.

Onze opdrachtgever is de secretaris van de raad van bestuur, die regelmatig langskomt voor een praatje. Het klikt wel tussen ons. Tot grote vreugde van P. en mij inviteert hij ons met enige regelmaat op copieuze, met goede wijn overgoten lunches.

En als hij jarig is mogen we het komen vieren op zijn schip.

Wat moet ik aan, vraag ik me gelijk af

Zelf ben ik van een broek en een shirt, dan is het wel goed voor mij.

Maar wat draag ik naar een party waar ik louter bancair volk verwacht – zo echt niet mijn kring?

Oude hippie P. komt in zijn beste begrafeniskostuum.

En ik kies een mouwloze polkadot jurk tot over de knie, met een kort marineblauw blazertje. Alles tweedehands. Hoge hakken, gelakte nagels en de handtas van m’n moeder.

Kortom: een fraai stel.

Ik sla volledig de plank mis

Want wat hebben we ons vergist in de secretaris – die overdag blijkbaar een keurige bank hotemetoot is maar in z’n eigen tijd een zeebonk van een schipper.

Niks klassieke stropdas. Niks gouden manchetknopen. Niks handgenaaid pak.

Wel een gebreide vissersmuts en klompen, en gewoon z’n ouwe goed. Net als de andere bootjesmensen, die ook een beetje naar lijnolie ruiken.

Niks opgedoft, een ouwe jenever kunnen we krijgen.

P. en ik hadden compleet de verkeerde toon aangeslagen.

Wat volgt is een ongemakkelijke middag waarna ik aan de arm van P. met mijn hoge hakken over het plankier terug naar de vaste wal struikel.

Afijn. Weer wat geleerd.

Nooit proberen je anders voor te doen dan je bent.

Je bent wie je bent

Maar je bent niet overal hetzelfde, je past je houding en gedrag aan de situatie aan.

Twee uiterste voorbeelden.

Op een begrafenis ben je ingetogen. Je praat met zachte stem, wat trager en behoedzamer dan anders.

En op je eigen verjaardagsfeest ben je je eigen uitgelaten zelf. Je zinnen zijn kort, en er zit veel kleur in je vocabulaire met stopwoordjes en overdrijvingen. Ook de hoogte en het volume van je stem variëren.

Geldt ook voor wat je online schrijft

Soms ben je beleefd en zakelijk, soms uitgesproken en expressief. Je past je toon en woorden aan je lezer aan.

Het is alsof je aan een volumeknop draait die regelt hoeveel persoonlijkheid je laat zien. Soms dim je het geluid een beetje en soms ga je er juist vol voor. Dat zit ‘m onder meer in de lengte van de zinnen en je woordkeuze.

Aan het zachte begin heb je je algemene leveringsvoorwaarden, e-mailbevestigingen en offertes. Daarin ben je helder, beleefd en feitelijk. Je zinnen en komma’s kloppen tot op de punt nauwkeurig. Zonder heel formeel te worden, want dat vindt niemand leuk.

Dan komen bijvoorbeeld je blogartikelen en trainingsmodules. Daarin staat de knop iets luider afgesteld. Je bent minder serieus, brengt vaart en ritme in je tekst, en maakt taalgrapjes. Anekdotes en metaforen!

En helemaal aan het eind staan je verkooppagina’s en lanceercampagnes. Daar kun je voluit gaan, lekker overdrijven. Sterke structuur. Sterke taal. Sterke argumenten.

Mijn polka-outfit paste prima op een high tea in het Gooi

– maar niet op een gemoedelijke middag op een Oudhollands platbodemschip.

Ik vraag me nog weleens af hoe ik me toen zo heb kunnen vergissen.

Want ik was in die tijd immers zélf een bootjesmens. Ik had ook een houten schip – weliswaar een stukkie kleiner dan dat van de secretaris. Maar toch. Net als bij hem ging een groot deel van mijn winterse zaterdagen op aan schuren en lakken. En in een nog verder verleden was ik eerzaam lid van de plaatselijke zeeverkenners. Ik sprak kortom vloeiend boots.

Maar niet die middag, toen ik me formeler en chiquer voordeed dan ik was.